Aby wyświetlić tę zawartość zainstaluj lub zaktualizuj odtwarzacz Flash Player.

Poczet burmistrzów sochaczewskich - fragmenty przygotowywanej do druku najnowszej książki Bogusława Kwiatkowskiego

Spis treści

W okresie Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej (1945–1989)

Wyzwolenie ziem polskich przez Armię Czerwoną skutecznie uniemożliwiło przejęcie władzy przez organy obozu londyńskiego, wnosiło tym samym potrzebę odtworzenia lokalnych władz i administracji. Władza znalazła się w rękach obozu ludowo-demokratycznego który przystąpił do zmiany typu państwa i administracji oraz tworzenia jej struktur na szczebli centralnym i lokalnym. Koniec wojny wnosił zatem potrzebę nie tylko rozwiązania wielu skomplikowanych problemów, nie tylko związanych z odbudową gospodarki, ale także z odtworzeniem lokalnych władz i administracji. Już 21 sierpnia 1944 roku dekretem PKWN ustanowiono organy wykonawcze administracji ogólnej w postaci urzędów wojewódzkich i starostw powiatowych. Uregulowania w zakresie samorządu terytorialnego wprowadzono dekretem z 11 września 1944 roku, powołując rady narodowe (wojewódzkie, powiatowe, miejskie i gminne). Aż do 1954 roku rady narodowe tworzone były w drodze delegowania, a nie drodze wyborów. Funkcje administracji ogólnej niższych stopni pełnili jednoosobowo: wójtowie, burmistrzowie i prezydenci.

Jan Górka (organizator Biura Zarządu Miejskiego w dniach 19-20 stycznia 1945 roku)

Początkowo na terenach wyzwalanych przez wojska radzieckie, a więc i w Sochaczewie, ustanowiona została radziecka administracja wojskowa, tzw. komendantura. W wyzwolonym spod okupacji hitlerowskiej Sochaczewie życie z trudem powracało do normy. W zmienionych warunkach politycznych określonych przez stacjonujących w mieście żołnierzy Armii Czerwonej i funkcjonariuszy Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych odradzała się polska administracja. W dniu 18 stycznia 1945 roku Jan Górka, etatowy sekretarz Zarządu Miejskiego w Sochaczewie w czasie okupacji hitlerowskiej, został wezwany do organizowania nowego Biura Zarządu Miejskiego w Sochaczewie. Jednak następnego dnia, 20 stycznia 1945 roku, został wraz z innymi zatrzymany przez władze radzieckie w nieobecności okupacyjnego burmistrza Władysława Krynickiego, który 10 stycznia 1945 roku uciekł z miasta, jako najstarszy po nim urzędnik (sekretarz) w czasie okupacji. Następnie internowano go i wywieziono do obozu na Ural w Związku Radzieckim, skąd powrócił 19 stycznia 1946 roku.{multithumb popup_type=lightbox blog_mode=popup thumb_width=200 thumb_height=143}

siedziba_wladz_miejskich_lata_50.jpg

Siedziba władz miejskich. Początek lat 50-tych XX wieku. Zbiory prywatne Bogusława Kwiatkowskiego.

Od początku głównym inicjatorem działań mających na celu objęcie władzy w Sochaczewie była Polska Partia Robotnicza. Kluczowe dla nowej władzy stanowiska komendanta Komendy Powiatowej Milicji Obywatelskiej (KP MO) oraz Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego (UBP) objęli jej członkowie. W obsadzie stanowisk w aparacie bezpieczeństwa decydował w dużej mierze rosyjski komendant wojenny miasta. Z jego inicjatywy odbywały się zebrania informacyjne byłych członków Komunistycznej Partii Polski, PPS i sympatyków ruchu lewicowego. Przy pomocy Rosjan Polska Partia Robotnicza organizowała również władzę na terenie powiatu sochaczewskiego. Intensywne działania PPR-u oraz komendantury wojennej zmierzały ku szybkiemu wyłonieniu spośród działaczy komunistycznych starosty powiatowego oraz burmistrza miasta.

Andrzej Bojanowski (burmistrz sochaczewski w dniach 1–8 lutego 1945)

Dekret PKWN z 23 listopada 1944 roku o organizacji i zakresie samorządu terytorialnego stwierdzał, że organem wykonawczym Miejskiej Rady Narodowej jest zarząd miejski. W dwa tygodnie po wyzwoleniu Sochaczewa z pod okupacji niemieckiej, tj. 29 stycznia 1945 roku w sali miejscowego Starostwa Powiatowego ukonstytuowała się Miejska Rada Narodowa. Tworzyło ją 22 radnych, głównie z PPR (13 radnych) i współpracujących z nią partii – wychodzących z ukrycia z pewnym opóźnieniem – PPS (8 radnych) i SL (1 radny). Do prezydium Miejskiej Rady Narodowej wybrano na przewodniczącego Janusza Karwowskiego z PPR, wiceprzewodniczącego Andrzeja Bojanowskiego z PPR, sekretarza Jerzego Iwanowa z PPR i członków: Tomasza Siekierę z SL i Juliana Nowińskiego z PPS. Pierwsze posiedzenie odbyło się 1 lutego 1945 roku. Obowiązki burmistrza przez kilka dni pełnił wówczas Andrzej Bojanowski. Do 1939 roku należał on do PPS, zaś po 1945 roku do PPR. Z zawodu był kotlarzem, w czasie okupacji hitlerowskiej pełnił funkcję palacza starostwa sochaczewskiego.

Alfons Sokołowski (burmistrz sochaczewski w roku 1945)

Na następnym – tajnym już – posiedzeniu Miejskiej Rady Narodowej 9 lutego 1945 roku dokonano wyboru pierwszego po II wojnie światowej burmistrza i wiceburmistrza miasta Sochaczewa. Doszło wtedy do pierwszego sporu. Część radnych uważała, że według obowiązującej ustawy o radach narodowych stanowiska wojewody, starosty, burmistrza i wójta nie istnieją, a role wykonawcze pełnią rady narodowe. Spierano się również o samą nazwę „burmistrz”, niektórzy (radny Tomasz Siekiera) uważali, że lepsza jest nazwa przewodniczący Zarządu Miejskiego. Spór wywołało również stwierdzenie, że burmistrzem może być tylko członek Rady Miejskiej. Ostatecznie pierwszym burmistrzem został bezpartyjny Alfons Sokołowski. Otrzymał 17 głosów za, w tym 4 osoby z zastrzeżeniem, że w nowej rzeczywistości politycznej będzie taki urząd jak burmistrz, 5 głosy wstrzymujące się).

Sochaczew w wyniku działań wojennych został zrujnowany w około 45%. Po wyzwoleniu w Sochaczewie „odrodziła” się prywatna inicjatywa. Już w styczniu 1945 roku wojsko odbudowało most na Bzurze, uruchomiono wodociąg i elektrownię oraz przeprowadzono naprawę sieci elektrycznej, ruszył również ruch towarowo-osobowy na kolei wąskotorowej. W 2 tygodnie po wyzwoleniu spod okupacji niemieckiej wznowiono naukę w szkole średniej. Początkowo tak jak w okresie okupacji miała ona charakter kompletów, gdyż gmach gimnazjum służący Niemcom w czasie wojny za lazaret, trzeba było ponownie zaadaptować do potrzeb szkolnych. Normalne zajęcia rozpoczęły się 1 marca 1945 roku. Naukę w szkole rozpoczęło 384 uczniów. Szkoła otrzymała nazwę Państwowe Gimnazjum i Liceum w Sochaczewie. Naukę rozpoczynali uczniowie w różnym wieku. Byli wśród nich zarówno uczestnicy okupacyjnych tajnych kompletów, jak i ci, którzy przerwali swą edukację w momencie wybuchu II wojny światowej, we wrześniu 1939 roku.

Druga szkoła średnia w Sochaczewie - Gimnazjum Spółdzielczo-Handlowe rozpoczęła działalność 1 marca 1945 roku. Powstało ono ze zreorganizowanej w lutym 1945 roku dwuletniej Szkoły Handlowej założonej przez hitlerowskie władze okupacyjne a utrzymywanej przez Związek Gmin powiatu sochaczewskiego. Gimnazjum Spółdzielczo-Handlowe oraz Gimnazjum i Liceum mieściły się w tym samym budynku szkolnym. W momencie powstania szkoła liczyła 6 klas do których uczęszczało 208 uczniów. W 1945 roku w Sochaczewie były 2 przedszkola ze 160 uczniami, 4 szkoły powszechne z 1 808 uczniami, 3 szkoły średnie z 531 uczniami i 1 szkoła zawodowa ze 139 uczniami. Mimo szybko postępującej odbudowy miasta pierwszy powojenny burmistrz Sochaczewa nie radził sobie z trudnym zadaniem sprawowania władzy.

Podanie z prośbą o zwolnienie ze stanowiska złożył 25 kwietnia 1945 roku. Swoją decyzję motywował trudnościami w pracy, brakiem samochodu, który stale zajmowało starostwo. Miejska Rada Narodowa jeszcze tego samego dnia jednogłośnie sprzeciwiła się jego ustąpieniu. Burmistrz Sokołowski ponowił swoją rezygnację 7 kwietnia 1945 roku i prosił kategorycznie o zwolnienie. Miejska Rada Narodowa przyjęła to do wiadomości, zatrzymując burmistrza do czasu znalezienia następcy.

Andrzej Bojanowski (burmistrz sochaczewski w roku 1945)

Tym ostatnim został na miesiąc Andrzej Bojanowski. [Więcej informacji o działalności burmistrzów Sochaczewa z początkowego okresu PRL, wraz z pełnymi datami (dzień, miesiąc, rok) sprawowania funkcji znajdzie Czytelnik w przygotowywanej książce autorstwa Bogusława Kwiatkowskiego „Poczet burmistrzów sochaczewskich”]

Piotr Czerwiński (burmistrz sochaczewski w latach 1945–1946)

Po krótkich rządach Bojanowskiego na niecały rok burmistrzem został Piotr Czerwiński, ps. „Daniel”, „Paweł”, „Policman”, działacz polskiego ruchu robotniczego. Ale i on nie radził sobie z obowiązkami. 5 września 1946 roku złożył dymisję z zajmowanego stanowiska ze względu na zły stan zdrowia i trudności w sprawowaniu funkcji, niedbałość  podwładnych, wreszcie brak współpracy ze swoim zastępcą Andrzejem Bojanowskim i bojkotem przez niektórych ławników posiedzeń. Dały tu też znać o sobie spory między PPS i PPR. Piotr Paweł Czerwiński urodził się w miejscowości Kawodrza (obecnie dzielnica Częstochowy) w rodzinie strażnika ziemskiego. Ukończył 5 klas szkoły realnej w Częstochowie, a następnie pracował jako ślusarz w Fabryce Wyrobów Metalowych Pelzerów w Częstochowie. W 1896 roku wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej. Jako aktywista zajmował się m.in. agitacją i kolportażem „Robotnika”, pisma socjalistycznego związanego z historią i tradycją Polskiej Partii Socjalistycznej. Jesienią 1898 roku brał udział w zamachu na szpiega carskiego Józefa Szancenberga. Sprawę opisała dokładnie jedna z ówczesnych łódzkich gazet. "Mieszczanin częstochowski, Piotr syn Franciszka Czerwiński, na podstawie dokonanego śledztwa pierwiastkowego i osobnych badań, oskarżony jest o to, że będąc członkiem nielegalnego stowarzyszenia tajnego, mianującego się "polską partyą socyalistyczną", a mającego na celu, między innemi zakreślonemi celami, również obalenie istniejącego w Rosyi ustroju państwowego drogą wszelkiego rodzaju gwałtów wzgledem osób sobie niedogodnych, że tenże Czerwiński, upatrując w ślusarzu oddziału mechanicznego w fabryce "Peltzerów", Józefa Szancenbergu, agenta dozoru żandarmskiego (...) zamierzył wraz z innemi, nie ujawnionemi w sprawie osobami, pozbawić  go życia i w tym celu w d. 3-im listopada 1898 r. w Częstochowie, na ul. Teatralnej, dopilnowali powracającego z fabryki o godz. 7-ej wieczorem pomienionego Szancenberga i, napadłszy na niego, zadali mu posiadanemi przy sobie nożami kilka ran, z powodu których Józef Szancenberg, przebiegłszy pewną przestrzeń, zmarł na ulicy (...)". 

Aresztowany przez policję w 1901 roku został osadzony w więzieniu w Piotrkowie Trybunalskim, a następnie w centralnym więzieniu śledczym dla więzniów politycznych w X Pawilonie Cytadeli w Warszawie. Warszawski Sąd Okręgowy skazał go 19 października 1901 roku na karę śmierci, którą zamieniono mu na 20 lat katorgi w Akatuju na Syberii. Praca katorżnicza polegała tam na pracy w kopalni rud srebra i ołowiu. Więźniowie uznawani za szczególnie niebezpiecznych zakuci byli w ciężkie kajdany przymocowane po zakończeniu pracy do ścian. Po manifeście cara Mikołaja II wydanym 30 października 1905 roku - który zapowiadał przyznanie ludności swobód obywatelskich, amnestię, prawo wyborcze dla wszystkich warstw społecznych i powołanie Dumy jako władzy ustawodawczej w celu uspokojenia społeczeństwa i powstrzymania nastrojów rewolucyjnych - został zwolniony, lecz pozostał na Syberii jako osiedleniec. Pracował w mieście Czyta i prowadził zarazem nielegalną działalność rewolucyjną wśród żołnierzy i pracowników kolei. To podczas pobytu w Czycie związał się z rosyjskimi Socjalistami Rewolucjonistami (Eserami) i czynnie uczestniczył w uwolnieniu z katorgi w Akatuju znanego działacza anarchistycznego Georgija Gierszuniego. W 1908 roku Czerwiński został aresztowany w Czycie i skazany na 6 lat katorgi do Aleksandrowska w guberni irkuckiej. Po odbyciu kary w 1916 roku został zesłany przez władze carskie do Jakucka, gdzie brał udział w 1917 roku w rewolucji październikowej i organizowaniu władzy bolszewickiej na terenie Jakucka.

W 1923 roku Czerwiński powrócił do Polski i zamieszkał w Socha­czewie. Do 1925 roku pełnił funkcję wiceburmistrza miasta. Później przeprowadził się do Łowicza, gdzie w latach 1926–1934 sprawował funkcję wiceburmistrza i był ławnikiem zarządu miejskiego. Jednocześnie działał w Polskiej Partii Socjalistycznej, sprawując funkcję przewodniczącego Komitetu Powiatowego PPS w Sochaczewie. Był także członkiem Okręgowego Komitetu Rejonowego Warszawa-Podmiejska. Podczas okupacji hitlerowskiej był żołnierzem Armii Krajowej. W 1944 roku został na krótko aresztowany przez Gestapo. Po II wojnie światowej w latach 1945–1946 pełnił funkcję burmistrza Sochaczewa oraz prezesa miejscowej Powiatowej Spółdzielni Spożywców. W latach 1945–1949 działał w szeregach „odrodzonej" PPS, sprawując funkcję przewodniczącego Komitetu Powiatowego tej partii w Sochaczewie. Był również członkiem Wojewódzkiego Komitetu PPS i działaczem Związku Zawodowego Pracowników Spółdzielczych. Od 1948 roku należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i wchodził w skład Komitetu Miejskiego tej partii w Sochaczewie. Za swą działalność został m.in. odznaczony Krzyżem Niepodległości z Mieczami i Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Piotr Czerwiński zmarł w 1958 roku i został pochowany na cmentarzu parafii św. Wawrzyńca w Sochaczewie przy ulicy Traugutta.

Edward Malinowski (burmistrz sochaczewski w latach 1946–1947)

Nowym burmistrzem wybranym przez Miejską Radę Narodową 25 września 1946 roku został Edward Malinowski. Oddano na niego 19 ważnych głosów i 3 puste kartki. Atmosfera posiedzeń Miejskiej Rady Narodowej w Sochaczewie odzwierciedlała ogólną sytuację polityczną w Polsce rządzonej przez komunistów. Już 12 października 1946 roku Miejska Rada Narodowa w Sochaczewie potępiła stanowisko Polskiego Stronnictwa Ludowego (PSL) w sprawie zniesienia Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. Jednogłośnie potępiła również stanowisko PSL, jako „rozbijaczy jedności w wyborach do Sejmu i w innych sprawach gospodarczych oraz politycznych. Miejska Rada Narodowa 28 grudnia 1946 roku uczciła pamięć zamordowanego przez „faszystowskie bandy” radnego miejskiego Karola Pabianka, który został zamordowany jak głosiła ówczesna propaganda przez faszystowską bandę Wolność i Niezawisłość. Razem z Pabiankiem zginęli inni robotnicy chodakowskiej fabryki, członkowie PPR: Stanisław Domański, Zygmunt Kamiński, Tadeusz Fortuna, Antoni Kaczmarek, Józef Sztochaj, Jerzy Majcherek i Julian Chojnicki.

Następcami Edwarda Malinowskiego byli m.in.

Adam Bujanowski (burmistrz sochaczewski w roku 1948),

Zygmunt Górko (burmistrz sochaczewski w latach 1948–1949),

Andrzej Bojanowski (burmistrz sochaczewski w latach 1949–1950).

Ten ostatni pełnił funkcję burmistrza do 10 grudnia 1949 roku, kiedy to został zatrzymany do dyspozycji władz sądowych, odwołany ze stanowiska został przez Miejską Radę Narodową w Sochaczewie 5 stycznia 1950 roku.

Tadeusz Sieczkowski (burmistrz sochaczewski w roku 1950)

Za czasów kolejnego burmistrza Tadeusza Sieczkowskiego zaostrza się kurs władz wobec Kościoła. Aktywny udział w dokonujących się przemianach wzięli członkowie PPR, PPS i Stronnictwa Ludowego. Kiedy w życiu społeczno-politycznym zaczęło odgrywać ważną rolę Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL) siły komunistyczne wzywały do zaciętej walki z opozycją polityczną. Rządzące partie w Sochaczewie wzywały również do walki z Kościołem rzymsko-katolickim. Przejawem tego były podejmowane przez Miejską Radę Narodową w Sochaczewie uchwały i rezolucje. Z zachowanych protokołów posiedzeń Miejskiej Rady Narodowej w Sochaczewie wiemy, że na posiedzeniu w dniu 1 marca 1950 roku potępiła ona jednogłośnie czyn kardynała Adama Sapiehy w sprawie niedopuszczenia do Polski darów przeznaczonych dla najbiedniejszej ludności. W czasie obrad tego samego dnia radny Karwowski „potępił reakcyjne koła Episkopatu, stwierdzając, że przez ich działalność wywrotową, nie można dojść do ugody”. Radny Grychczyński podkreślił zły czyn Sapiehy i stwierdził że „cały szereg księży zorganizowanych wspólnie z uświadomionymi obywatelami, potępiają działalność poprzednich placówek – Caritasu – to nie była pomoc, lecz okradanie najbiedniejszych”. Z kolei radna Helena Achler-Chrzanowska – w latach pięćdziesiątych również członek Prezydium Miejskiej Rady Narodowej – stwierdziła że „jest część dobrych księży przed którymi należy schylić czoło, lecz większość należy potępić”.

Bolesław Pauluchow (burmistrz sochaczewski w latach 1950–1957)

Apogeum podjazdowej, często zakamuflowanej walki z Kościołem, osiąga za rządów Bolesława Pauluchowa W 1953 roku władze miejskie i powiatowe Sochaczewa próbowały nie dopuścić do wizytacji duszpasterskiej prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego, który wizytował sochaczewską parafię św. Wawrzyńca w dniach 16–17 maja 1953 roku. A gdy to się nie udało chciały za wszelką cenę ograniczyć siłę jej oddziaływania. Władze próbowały również przeszkodzić w budowie kościoła Matki Bożej Różańcowej (Parafia św. Wawrzyńca). [Więcej informacji o działalności burmistrzów Sochaczewa z początkowego okresu PRL, walce z Kościołem, wraz pełnymi datami (dzień, miesiąc, rok) sprawowania funkcji znajdzie Czytelnik w przygotowywanej książce autorstwa Bogusława Kwiatkowskiego „Poczet burmistrzów sochaczewskich”]

W 1950 roku nastąpiła zasadnicza zmiana struktury administracyjnej Polski i tym samym Sochaczewa. Na mocy ustawy z 20 marca 1950 roku o terenowych organach jednolitej władzy państwowej zniesiono na obszarze całego kraju związki samorządu terytorialnego z ich organami wykonawczymi, a całość kompetencji na wzór radziecki przekazano radom narodowym jako terenowym organom jednolitej władzy państwowej oraz ich prezydiom. W Sochaczewie zostało zniesione stanowisko burmistrza. Zarząd miasta miał należeć do Miejskiej Rady Narodowej, której organem wykonawczym było Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w składzie: przewodniczący, zastępca i sekretarz. Odtąd aż do 1973 roku (przez 23 lata) miejsce burmistrza miasta i przewodniczącego rady zajmował Przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej.

Pierwszym Przewodniczącym Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Sochaczewie po tych zmianach ustrojowych został dotychczasowy burmistrz Bolesław Pauluchow (przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Sochaczewie w latach 1950–1957). Kolegialny organ wykonawczo-zarządzający rady – prezydium, spełniało nałożone nań funkcje przy pomocy swoich wydziałów, które kierowały poszczególnymi dziedzinami spraw należących do właściwości rady narodowej. Wydziały były podporządkowane radzie narodowej i jej prezydium oraz właściwemu rzeczowo wydziałowi prezydium rady narodowej wyższego stopnia.

Jan Górka (przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Sochaczewie w latach 1957–1965).

Jednym z kolejnych przewodniczących Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Sochaczewie został Jan Górka. W 1962 roku powstało Towarzystwo Miłośników Ziemi Sochaczewskiej. Skupiało się ono wokół osoby znanej historyk – Janiny Świeżyńskiej, która była założycielką i honorowym prezesem oddziału PTTK w Sochaczewie. W 1964 roku zyskało ono statut prawny i zostało przemianowane na Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Sochaczewskiej.

Jego następcami zostali 

Wacław Zduńczyk (przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Sochaczewie w latach 1965–1968)

Stanisław Gołaszewski (przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Sochaczewie w latach 1968–1973)

Stanisław Gołaszewski 26 października 1968 roku otworzył w Domu Rzemiosła Sesją Historyczną, którą poświęcono 600-leciu uzyskania praw miejskich przez Sochaczew [Więcej informacji na temat kwestii uzyskania przez Sochaczew praw miejskich i na temat obchodzonej w przeszłości – nie do zaakceptowania obecnie – daty pierwszej wzmianki o Sochaczewie jako mieście znajdzie Czytelnik w książce autorstwa Bogusława Kwiatkowskiego „Dzieje Sochaczewa”, t. 2: W okresie przynależności do Księstwa Mazowieckiego (1202–1476), Sochaczew 2007]. Została ona zorganizowana przez Prezydium Powiatowej i Miejskiej Rady Narodowej, jak również Ośrodek Badań Naukowych Mazowieckiego Towarzystwa Kultury. W uroczystości, której przewodniczył doc. Stanisław Pazyra, wzięli udział licznie zgromadzeni mieszkańcy Sochaczewa na czele z władzami politycznymi i administracyjnymi miasta. Zebrani wysłuchali 8 wykładów, które dotyczyły zarówno zagadnień historycznych jak i współczesnych. Na koniec uczestnicy uroczystości udali się do budynku Prezydium Powiatowej i Miejskiej Rady Narodowej (obecnie budynek Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy nad Bzurą). W tym właśnie miejscu dokonano odsłonięcia pamiątkowej tablicy z okazji 600-lecia istnienia miasta.{multithumb popup_type=lightbox blog_mode=popup thumb_width=200 thumb_height=150}

tablica_600-lecie_nadania_praw_miejskich.jpg

Tablica upamiętniająca obchody 600-lecia nadania praw miejskich Sochaczewowi. Budynek Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy nad Bzurą. Fot. Bogusław Kwiatkowski.

Janusz Kobla (przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Sochaczewie w 1973 roku, naczelnik Sochaczewa w latach 1973-1975)

Za rządów Janusza Kobli we wrześniu 1974 roku władze Sochaczewa podjęły decyzję o utworzeniu Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia, której siedziba miała być w dworku w Czerwonce. Co też się stało na podstawie zarządzenia Ministra Kultury i Sztuki z 30 września 1974 roku. Tam też w dwóch pomieszczeniach powstała Izba Muzealna, której kustoszami zostali M. Wojewoda i W.J. Małkuszewski. W marcu 1975 roku Izbę Muzealną przemianowano na Muzeum Ziemi Sochaczewskiej. Wpływ kolejnych naczelników na tempo i zakres przemian w mieście był niewielki. Decydujący głos miały władze wojewódzkie, Komitet Miejski PZPR, a dopiero w trzeciej kolejności przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Sochaczewie. W drugim etapie zmian struktury administracyjnej Polski, na podstawie uchwały Nr 133 Rady Ministrów z dnia 11 czerwca 1973 roku w sprawie zadań prezydiów rad narodowych oraz naczelników miast i gmin w dziedzinie rozwoju i działalności samorządu mieszkańców w miastach charakter terenowego organu administracji państwowej uzyskał w mieście w miejsce przewodniczącego Prezydium Miejskiej Rady Narodowej naczelnik. Naczelników miast stanowiących powiat powoływał prezes Rady Ministrów, po zaopiniowaniu przez odpowiednią radę narodową, pozostałych naczelników miast powoływał wojewoda. Pierwszym Naczelnikiem Miasta i Gminy Sochaczew według nowych zasad został mianowany dotychczasowy przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej Janusz Kobla.

Zenon Winnicki (naczelnik sochaczewski w latach 1975–1979)

Jego następcą został Zenon Winnicki. Za jego „rządów” dotychczasowe miasto Chodaków i obszar sołectwa Malesin (z gminy Nowa Sucha) stały się częścią Sochaczewa (1977), Muzeum Ziemi Sochaczewskiej (1977) otrzymało status Muzeum Państwowego, a jego siedzibą stał się zabytkowy Ratusz Miejski, wprowadzono również w mieście komunikację miejską (1979).

Cyprian Kasprzycki (naczelnik sochaczewski w latach 1979–1982) 

Rządy następcy Winnickiego Cypriana Kasprzyckiego przypadały na okres przemian społecznych lat 1980–1981 i wprowadzenie w Polsce stanu wojennego (13 grudnia 1981). Urodził się 5 września 1937 roku w Solcu nad Wisłą w województwie kieleckim (obecnie województwo mazowieckie). Ukończył Szkołę Przemysłowo-Pedagogiczną uprawniającą do nauczania w szkolnictwie zawodowym. Następnie uzyskał tytuł magistra na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. W Sochaczewie zamieszkał w 1964 roku. Z administracją państwową i samorządową związał się w 1970 roku. Pracował m.in. w Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Sochaczewie, Urzędzie Wojewódzkim w Skierniewicach (zaraz po jego utworzeniu, aż do jego likwidacji). Funkcję naczelnika Sochaczewa sprawował w okresie od 1 września 1979 roku do 30 kwietnia 1982 roku. Jak sam wspomina: "umiejętność współpracy w tym czasie z ruchem solidarnościowym powodowała, że jako jedyny naczelnik ze wszystkich miast w województwie nie był odwołany ze stanowiska pod wpływem interwencji związku Solidarność". Po ponownym przejściu do pracy na szczeblu wojewódzkim, powrócił do Sochaczewa jako pełnomocnik wojewody skierniewickiego, aby rozpocząć i zakończyć budowę szpitala w bardzo trudnym okresie dla tej inwestycji.

Uroczystosc z okazji 35 rocznicy wyzwolenia Sochaczewa (17 stycznia 1980 r.). Zbiory prywatne Cypriana Kasprzyckiego

Uroczystość z okazji 35 rocznicy wyzwolenia Sochaczewa (17 stycznia 1980 r.). Przemawia naczelnik Sochaczewa Cyprian Kasprzycki. Zbiory prywatne Cypriana Kasprzyckiego.

Ireneusz Felczak (naczelnik sochaczewski w latach 1982–1990)

Jego następca Ireneusz Felczak był najdłużej sprawującym swoją funkcję naczelnikiem Sochaczewa. W uznaniu zasług mieszkańców Sochaczewa w latach II wojny światowej, 21 września 1985 roku uchwałą Rady Państwa miasto odznaczono Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy. Uroczystość odbyła się na stadionie KS „Orkan” z udziałem kilku tysięcy osób. W 1988 roku powstał cmentarz komunalny na Wypalenisku. Pierwszy pochówek odbył się tu 11 stycznia 1988 roku. Funkcję zastępcy naczelnika Sochaczewa pełnił Julian Zasuwa (zastępca naczelnika sochaczewskiego od 31 stycznia 1985 roku do 27 maja 1990 roku)

Jacek Andrzejewski (naczelnik sochaczewski w roku 1990)

Kiedy ze stanowiska odszedł Ireneusz Felczak ogłoszono nabór kandydatów na stanowisko nowego naczelnika. Zgłosiło się ich trzech: ówczesny poseł sejmu kontraktowego wybrany 4 czerwca 1989 roku Jacek Andrzejewski, zgłoszony przez klub radnych Stronnictwa Demokratycznego Bogusław Budkowski, oraz zgłoszony przez Komitet Obywatelski „Solidarność” Józef Kopala. W tajnych wyborach, po wysłuchaniu prezentacji kandydatów, zdecydowanie zwyciężył Jacek Andrzejewski, mimo że jego konkurent, Józef Kopala, zadeklarował, iż jako naczelnik nie będzie pobierał pensji. W 1990 roku nastąpiły przemiany społeczne połączone ze zmianą ustroju państwa, wtedy to po 40 latach przywrócono urząd burmistrza, który nie istniał w latach 1950–1990. Na podstawie ustawy z dnia 10 maja 1990 r. (Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych) "osoby pełniące funkcje terenowych organów administracji państwowej o właściwości ogólnej stopnia podstawowego pełnią do czasu wyboru wójta, burmistrza lub prezydenta miasta odpowiednio ich funkcje".